Tin tức thế giới Thứ năm 09 tháng 12 năm 2021

December 9, 2021 – Võ Thái hà tổng hợp

Ngoại trưởng Mỹ sắp công du Đông Nam Á

Ngoại trưởng Mỹ sắp công du Đông Nam Á

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken sẽ đến Đông Nam Á vào tuần tới trong chuyến thăm nhằm cho thấy tầm quan trọng của khu vực đối với chiến lược của Mỹ.

Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken sẽ thăm Indonesia, Malaysia và Thái Lan trong tuần tới

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Ned Price ngày 8.12 cho hay Ngoại trưởng Blinken sẽ bắt đầu chuyến công du mới bằng cuộc gặp với những người đồng cấp thuộc các nước G7 (gồm Mỹ, Canada, Anh, Pháp, Đức, Ý và Nhật Bản) tại Anh từ ngày 10-12.12, theo AFP. Sau đó, ông Blinken sẽ đến Indonesia, Malaysia và Thái Lan để nhấn mạnh ưu tiên trong chính sách ngoại giao của Mỹ.

Trợ lý ngoại trưởng Mỹ phụ trách các vấn đề Đông Á và Thái Bình Dương Daniel Kritenbrink nói với các phóng viên rằng các cuộc gặp của ngoại trưởng sẽ tập trung vào việc tăng cường cơ sở hạ tầng an ninh trong khu vực trong bối cảnh Trung Quốc tăng cường sức ép ở Biển Đông.

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ: yêu sách Biển Đông của Trung Quốc không có cơ sở

Ông Daniel Kritenbrink cho biết thêm Ngoại trưởng Blinken sẽ thảo luận “những hành động đơn phương của Trung Quốc ở sông Mê Kông” cũng như “tự do hàng hải và tự do hàng không”.

Mỹ cam kết nâng giao tiếp với ASEAN lên mức ‘chưa từng có’ 

Reuters 

Ông Daniel Kritenbrink, trợ lý Ngoại trưởng Mỹ phụ trách Đông Á-Thái Bình Dương Sự vụ

Tổng thống Joe Biden cam kết nâng cao giao tiếp của Mỹ với Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) tới mức “chưa từng có trước đây”, nhà ngoại giao hàng đầu của Mỹ về châu Á tuyên bố ngày 8/12, trước chuyến thăm Đông Nam Á của Ngoại trưởng Antony Blinken.

Ông Blinken sẽ thăm Indonesia, Malaysia và Thái Lan từ ngày 9 đến ngày 17/12.

Ông Daniel Kritenbrink, trợ lý Ngoại trưởng phụ trách Đông Á-Thái Bình Dương Sự vụ, cho biết khía cạnh an ninh trong chuyến đi của ông Blinken sẽ chú trọng củng cố hạ tầng cơ sở an ninh trong khu vực để đáp ứng với việc “bắt nạt” của Trung Quốc tại Biển Đông.

Ông Kritenbrink nói Mỹ không yêu cầu các nước trong vùng phải chọn phe, nhưng muốn đảm bảo là các nước này có khả năng tự quyết định.

“Chúng tôi chọn viễn kiến về một trật tự quốc tế dựa trên luật lệ trong đó tất cả các nước, lớn hay nhỏ, đều hành xử theo luật lệ.”

Ông Kritenbrink cho hay Ngoại trưởng Blinken sẽ thảo luận những kế hoạch cho một “khung làm việc kinh tế Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.” Hồi tháng 10, Tổng thống Biden đã nói với các lãnh đạo châu Á rằng Mỹ sẽ mở các cuộc thảo luận về việc này.

Những người chỉ trích cho rằng chiến lược châu Á của ông Biden đối đầu với ảnh hưởng và sức mạnh ngày càng tăng của Trung Quốc thiếu yếu tố quan trọng này kể từ khi người tiền nhiệm Donald Trump từ bỏ hiệp ước thương mại khu vực.

Ông Kritenbrink cho hay khung làm việc đó sẽ tăng cường hợp tác kinh tế với các nước Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương trên một loạt các lĩnh vực khác nhau, bao gồm tạo điều kiện dễ dàng cho thương mại, kinh tế kỹ thuật số, hạ tầng cơ sở, hạ giảm khí các-bon, năng lượng sạch và những tiêu chuẩn về lao động.

Việt Nam nêu phản ứng về việc Mỹ tẩy chay Olympic Bắc Kinh 

VOA Tiếng Việt 

Logo Olympic Mùa đông Bắc Kinh 2022, Bắc Kinh,17/9/2021. 

Chiều 9/12, khi được hỏi về việc Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden tẩy chay Thế vận hội Bắc Kinh, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam cho biết rằng Việt Nam “mong muốn tất cả các nước cùng đóng góp vào thành công của sự kiện này”.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Lê Thị Thu Hằng nói: “Thế vận hội là sự kiện thể thao quốc tế, được tổ chức với mục đích giao lưu tăng cường hiểu biết, tình hữu nghị giữa các nước trên thế giới”, theo trang Tiền Phong

Hôm 6/12, Nhà Trắng loan báo rằng các quan chức chính phủ Hoa Kỳ sẽ tẩy chay Thế vận hội Bắc Kinh vì những vi phạm nhân quyền thô bạo ở Tân Cương.

Sau đó các quốc gia như Australia, Anh, Canada cũng tham gia cuộc tẩy chay ngoại giao do Mỹ dẫn đầu đối với Thế vận hội mùa Đông Bắc Kinh, diễn ra vào tháng 2/2022.

Hôm 9/12, Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết Australia, Anh và Mỹ sẽ phải trả giá cho “những hành động sai lầm” của mình sau khi quyết định không cử phái đoàn chính phủ tham dự Thế vận hội Mùa đông ở Bắc Kinh, theo Reuters.

“Hoa Kỳ, Anh và Úc đã sử dụng nền tảng Thế vận hội để thao túng chính trị”, ông Uông Văn Bân, người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Trung Quốc, nói.

“Họ sẽ phải trả giá cho những hành vi sai lầm của mình”, ông Uông nói trong một cuộc họp báo thường kỳ.

Từ trước đến nay, Trung Quốc phủ nhận bất kỳ hành vi sai trái nào ở Tân Cương, nơi sinh sống của cộng đồng thiểu số Hồi giáo Duy Ngô Nhĩ (Uyghur), và cho rằng những cáo buộc lạm dụng quyền là “bịa đặt”.

Hôm 8/12, Hạ viện Hoa Kỳ đã thông qua đạo luật cấm nhập khẩu từ Tân Cương vì lo ngại về vấn đề lao động cưỡng bức ở khu vực này. Phía Trung Quốc kiên quyết phản đối đạo luật này, nói rằng Hoa Kỳ đang thực hành chủ nghĩa đơn phương, chủ nghĩa bảo hộ và bắt nạt Trung Quốc qua cái gọi là “nhân quyền”.

Trung Quốc xem xét kích thích nền kinh tế

Các nhà hoạch định chính sách Trung Quốc luôn nổi tiếng về khả năng kích thích khi tăng trưởng yếu. Vậy điều gì đã khiến họ chậm phản ứng trước cuộc suy thoái ngành bất động sản trong vài tháng qua? Phải đến tuần này ngân hàng trung ương mới có hành động rõ ràng, với biện pháp giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc lần thứ hai trong năm nay.

Một lý do khiến họ do dự có thể là lạm phát. Số liệu công bố vào thứ Năm dự kiến cho thấy giá bán buôn tăng hơn 10% trong tháng 11 so với một năm trước đó. Áp lực tăng giá bán buôn này cho đến nay đã không khiến lạm phát giá tiêu dùng tăng cao, nhờ giá thịt lợn giảm. Dù vậy, nguồn cung lợn đang cạn đi trong khi giá rau quả tăng nhanh. Do đó, lạm phát giá tiêu dùng dự kiến sẽ tăng lên. Điều đó không thể ngăn các nhà hoạch định chính sách bơm kích thích cho nền kinh tế. Nhưng nó có thể khiến tốc độ tăng trưởng sau kích thích không tốt như những người lạc quan kì vọng.

Mỹ chủ trì hội nghị dân chủ toàn cầu

Vào thứ Năm, tổng thống Mỹ Joe Biden sẽ khai mạc Hội nghị Thượng đỉnh Dân chủ trực tuyến. Với 110 quốc gia, nó sẽ tập trung vào ba trụ cột: chống chủ nghĩa độc tài, chống tham nhũng và thúc đẩy quyền con người.

Đây là những mục tiêu đáng khen ngợi. Song các chính phủ độc tài, chẳng hạn như Congo, các chính phủ có nạn tham nhũng tràn lan (Brazil) hay những nước vi phạm nhân quyền (Pakistan) lại đều nằm trong danh sách khách mời. Trong khi đó các tổ chức phi chính phủ và các nhà hoạt động không được mời, dù chính họ là những người sẽ kiểm tra xem các lời hứa tại hội nghị có được thực hiện hay không. Ngoài ra còn có câu hỏi liệu Mỹ có tư cách mặt đạo đức để chủ trì một sự kiện như vậy hay không sau nhiều năm nền dân chủ của chính họ cũng suy thoái.

Mục tiêu “Đổi mới dân chủ” có lẽ sẽ được đáp ứng tốt hơn bởi một danh sách khách mời khác. Nếu các nước phi dân chủ khác được mời, hội nghị thượng đỉnh có thể tạo cơ hội để khuyến khích họ cư xử tốt hơn. Ngoài ra, việc loại trừ họ làm tính dân chủ của hội nghị chỉ mang tính tượng trưng. Các khách mời hiện tại phản ánh mục tiêu chính sách đối ngoại của Mỹ, chứ không phải dân chủ.

Xét nghiệm sức khỏe từ hệ tiêu hóa

Não và ruột có mối liên hệ mật thiết với nhau. Hầu hết serotonin (hoóc môn ổn định tâm trạng) của cơ thể được tạo ra trong ruột, cũng như các vi sinh vật đường ruột chịu trách nhiệm cho các chức năng trao đổi chất quan trọng. Hiện có rất nhiều công ty đang xét nghiệm phân để phân tích và cải thiện sức khỏe thể chất cũng như tinh thần của con người. Một trong những công ty này, Digbi Health, tuyên bố có thể giúp mọi người cai nghiện thuốc chống trầm cảm bằng các thay đổi hành vi có hướng dẫn để cải thiện sức khỏe đường ruột và do đó tăng sản xuất serotonin.

Việc giải trình tự bộ gen đã trở nên dễ dàng hơn và rẻ hơn trong mười năm qua, tạo điều kiện thuận lợi cho nghiên cứu hệ vi sinh vật đường ruột. Ông chủ của Digbi Health đang hướng tới một tương lai mà phân có giá trị chẩn đoán thực sự, song vấp phải hoài nghi từ nhiều người khác. Trong số đó có Tim Spector, một giáo sư dịch tễ học di truyền đang làm CEO của ZOE, một công ty khởi nghiệp gần đây được định giá 162 triệu đô la, cũng sử dụng xét nghiệm vi sinh vật để cải thiện sức khỏe người dùng. Ông lập luận mặc dù có thể biết được ai đó có bệnh hay không từ hệ vi sinh vật đường ruột của họ, nhưng “cơ địa cá nhân khiến rất khó xác định các mối liên hệ cụ thể với bệnh.”

Mỹ cấm vận vũ khí đối với Campuchia

Mỹ cấm vận vũ khí đối với Campuchia

Mỹ ngày 8.12 đã cấm xuất khẩu vũ khí và hạn chế bán các sản phẩm lưỡng dụng cho Campuchia lo ngại ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc đối với nước này.

Theo Reuters, Mỹ ngày 8.12 đã áp đặt lệnh cấm vận vũ khí và các hạn chế xuất khẩu mới đối với Campuchia, vì lo ngại điều mà Washington cho là ảnh hưởng ngày càng tăng của quân đội Trung Quốc cũng như vấn đề tham nhũng và nhân quyền ở Campuchia.

Bộ Ngoại giao Mỹ đã thêm Campuchia vào danh sách các quốc gia bị cấm nhập khẩu vũ khí Mỹ, theo văn bản gửi tới Cơ quan Lưu trữ Liên bang.

“Campuchia tiếp tục cho phép Trung Quốc mở rộng sự hiện diện quân sự và xây dựng các cơ sở chuyên dùng trên vịnh Thái Lan” bất chấp lời kêu gọi của các quan chức Mỹ, theo nội dung trong văn bản. Hồ sơ cũng nêu ra lý do áp đặt cấm vận là vấn đề tham nhũng và nhân quyền.

Bộ Thương mại Mỹ cũng đưa ra các hạn chế xuất khẩu mới đối với Campuchia. Lệnh này sẽ hạn chế quyền mua các mặt hàng lưỡng dụng, có thể được sử dụng cho mục đích quân sự cũng như dân sự cùng các mặt hàng quân sự, vật phẩm và dịch vụ quốc phòng ít nhạy cảm hơn.

Người phát ngôn của chính phủ Campuchia không bình luận về quyết định mới của Washington.

Chưa rõ tác động của các lệnh cấm này. Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm cho biết Mỹ không phải là nhà cung cấp vũ khí cho Campuchia.

Những lệnh cấm trên được đưa ra trong khi cố vấn Bộ Ngoại giao Mỹ Derek Chollet chuẩn bị khởi hành đến Campuchia và Indonesia.

Tháng trước, Washington đã trừng phạt hai quan chức Campuchia vì cáo buộc tham nhũng tại Căn cứ Hải quân Ream. Các quan chức Mỹ đã bày tỏ quan ngại về sự thiếu minh bạch trong hoạt động xây dựng của Trung Quốc ở đây.

Cuộc chiến Delta – Omicron quyết định tương lai đại dịch

Cuộc chiến Delta – Omicron quyết định tương lai đại dịch

Giới khoa học đặt câu hỏi liệu Omicron – đối thủ cạnh tranh mới nhất có thể đẩy lùi Delta và trở thành chủng trội hay không? Điều này sẽ định hình tương lai đại dịch.

Sau khi nghiên cứu dữ liệu từ Nam Phi và Anh, một số nhà khoa học cho rằng Omicron có thể chiến thắng. Tiến sĩ Jacob Lemieux, thành viên một nghiên cứu do Harvard Medical dẫn đầu, cho biết: “Giờ vẫn còn sớm, nhưng ngày càng nhiều những dữ liệu nhỏ giọt cho thấy Omicron có khả năng vượt trội hơn Delta ở nhiều điểm, nếu không muốn nói là tất cả các điểm”.

Tuy nhiên, những người khác cho biết hiện còn quá sớm để biết tốc độ lây lan của Omicron có lấn lướt Delta hay không.

Matthew Binnicker, Giám đốc Virus học lâm sàng tại Mayo Clinic ở Rochester, Minnesota, Mỹ, cho biết: “Đặc biệt tại Mỹ, nơi số ca nhiễm Delta đang gia tăng đáng kể, liệu Omicron có đủ sức thay thế nó? Theo tôi, câu trả lời sẽ có trong khoảng hai tuần nữa”.

Về vấn đề lây nhiễm, các nhà khoa học chỉ ra tại Nam Phi, nơi Omicron lần đầu được phát hiện, biến chủng hiện lây lan nhanh chóng trong cộng đồng và gần như trở nên thống trị trong thời gian ngắn. Các chuyên gia lo ngại đất nước đang bước vào làn sóng mới có thể khiến các bệnh viện quá tải.

Omicron nhanh chóng đưa Nam Phi từ giai đoạn có mức độ lây truyền thấp, trung bình dưới 200 ca mắc mới mỗi ngày từ giữa tháng 11, lên hơn 16.000 ca mỗi ngày vào cuối tuần trước. Theo các chuyên gia, biến chủng chiếm hơn 90% các trường hợp mắc mới ở tâm dịch Gauteng, nhanh chóng lan rộng và trở thành chủng trội ở 8 tỉnh Nam Phi khác.

“Virus lây lan cực kỳ nhanh”, Willem Hanekom, Giám đốc Viện Nghiên cứu Y tế châu Phi, nhận định. “Nhìn vào biểu đồ dịch tễ ở làn sóng mới, số ca nhiễm tại Nam Phi tăng thẳng đứng. Điều này cho thấy virus rất dễ lây lan, như những gì được dự đoán”.

Song tiến sĩ Hanekom cho biết số ca nhiễm Delta tại Nam Phi vốn thấp từ trước khi Omicron xuất hiện. Ông cho rằng còn quá sớm để nói Omicron là chủng trội hơn ở nước này. Các nhà khoa học chưa rõ liệu biến chủng có xu hướng lưu hành tương tự ở các khu vực khác hay không.

Nếu không thể vượt qua Delta, Omicron sẽ có kết cục giống với các phiên bản virus trước đó là Beta và Alpha. Hai biến chủng này đang suy yếu dần ở những nơi nó từng thống trị như Anh, Nam Phi và Qatar.

Dữ liệu cho thấy tỷ lệ phổ biến của Beta đã giảm xuống trong suốt năm 2021 do Delta có khả năng lây truyền cao hơn và biết né tránh một phần miễn dịch từ vaccine. Các nhà khoa học hồi đầu tháng 3 báo cáo số ca nhiễm biến chủng Beta cao kỷ lục. Nó chiếm 2% mẫu virus được giải trình tự gene của thế giới khi ấy. Đến tháng 7, nó chỉ tồn tại trong 0,4% các trường hợp dương tính được báo cáo trên cổng dữ liệu toàn cầu.

Tại Anh – quốc gia đi đầu về giải trình tự gene virus, biến chủng Omicron đang gia tăng theo cấp số nhân so với Delta, theo tiến sĩ Lemieux. Tại Mỹ và phần còn lại của thế giới, “còn nhiều điều chưa chắc chắn”, ông nói.

“Nhìn chung, khi tập hợp các dữ liệu ban đầu, chúng tôi dần rút ra một bức tranh nhất quán: Omicron đã lưu hành tại nhiều nơi. Dựa trên những gì chúng tôi quan sát được ở Nam Phi, nó có khả năng trở thành chủng trội trong những tuần, tháng tới và khiến số ca nhiễm tăng lên”, ông nhận định.

Kịch bản tích cực khi Omicron thành chủng trội?

Nhiều nhà khoa học nhận định, nếu có ưu thế siêu lây nhiễm nhưng gây triệu chứng nhẹ, Omicron có thể trở thành chủng trội. Đại dịch từ đó rẽ theo hướng tích cực.

Theo tiến sĩ Samuel Scarpino, Viện Phòng chống Đại dịch của Tổ chức Rockefeller, khi có hai biến chủng cùng lưu hành, loại lây lan nhanh hơn có xu hướng thống trị. Biến chủng đó chiếm ưu thế bởi nó sao chép nhanh trong vật chủ, hoặc vì khả năng trốn tránh miễn dịch.

Điều này nghe có vẻ đáng sợ. Khi toàn thế giới mất một năm để đẩy mạnh triển khai vaccine, cộng đồng không muốn nhiễm nCoV đột phá (người mắc Covid-19 sau khi tiêm chủng). Theo Elizabeth Halloran, chuyên gia thống kê sinh học tại Trung tâm Nghiên cứu Ung thư Fred Hutchinson, nếu biến chủng không gây triệu chứng nghiêm trọng, không khiến người bệnh nhập viện hoặc phải thở máy, đây là tin tốt.

“Virus vượt qua vaccine, nhưng người bệnh chỉ có biểu hiện nhẹ có nghĩa chúng ta đang đi đúng hướng”, bà nói.

Các nhà khoa học chưa rõ dữ liệu mới có ý nghĩa thế nào với sức khỏe cộng đồng. Các bác sĩ Nam Phi từng cho biết tỷ lệ tái nhiễm Omicron cao hơn nhiều, cho thấy biến chủng có khả năng trốn thoát một phần miễn dịch. Biến chủng mới dường như đang lây lan mạnh những người trẻ tuổi, chủ yếu là người chưa được tiêm chủng, và hầu hết các trường hợp nhập viện là tương đối nhẹ.

“Chúng tôi mong muốn có thêm kết quả bệnh học từ những người lớn tuổi hoặc người có bệnh lý nền, xem họ tiến triển ra sao”, ông Binnicker nói.

Trong khi chờ đợi câu trả lời, các nhà khoa học đề nghị người dân làm mọi thứ có thể để bảo vệ bản thân. “Chúng tôi muốn đảm bảo càng nhiều người có miễn dịch từ tiêm chủng càng tốt”, tiến sĩ Lemieux nói.

Nguồn:  AP, LA Times, Independent)