Covid-19: Y SÄ© Không Biên Giá»i Äá» nghá» cải cách khẩn cấp cÆ¡ chế chia sẻ vac-xin Covax
Máy bay chá» vac-xin AstraZeneca tá»i sân bay quá»c tế Benito Juarez, Mexico City, Mêhicô, ngà y 27/05/2021. © REUTERS â HENRY ROMERO
Äá» bảo Äảm các nÆ°á»c nghèo Äược tiếp cáºn nguá»n vac-xin ngừa Covid-19, Tá» Chức Y Tế thế Giá»i há»i tháng 06/2020 Äã thà nh láºp cÆ¡ chế chia sẻ vac-xin Covax.
Thế nhÆ°ng, tÃnh Äến giữa tháng 06/2021, Covax má»i chá» giao Äược 87 triá»u liá»u vac-xin cho các nÆ°á»c nghèo, thấp hÆ¡n rất nhiá»u so vá»i chá» tiêu ban Äầu. Covax vì thế bá» coi là má»t biá»u tượng cho sá»± thất bại trong cuá»c chiến chá»ng dá»ch Covid-19. Tá» chức Y SÄ© Không Biên Giá»i Äá» nghá» khẩn cấp cải tá» cÆ¡ chế hoạt Äá»ng của há» thá»ng Covax.
Từ Genève, thông tÃn viên Jérémie Lanche cho biết chi tiết :
âTá» lá» vac-xin ngừa Covid-19 Äược sá» dụng á» các nÆ°á»c nghèo chá» Äạt 0,4%. Vá»i tá» lá» nà y, rất Ãt ngÆ°á»i dám khẳng Äá»nh há» thá»ng Covax là má»t thà nh công. CÆ¡ chế Covax Äã nháºn Äược những lá»i hứa vá» khoản tiá»n quyên tặng 10 tá»· Äô la, Äủ Äá» có 3,8 tá»· liá»u vac-xin. Thế nhÆ°ng, vấn Äá» là Äa phần sẽ Äược giao và o nÄm 2022. Theo ông Manuel Martin, cá» vấn vá» tiếp cáºn Äiá»u phá»i của tá» chức Y SÄ© Không Biên Giá»i (Médecins sans Frontières), Äó là má»t bằng chứng bá» sung cho thấy Covax không hoạt Äá»ng.
Ãng Manuel Martin phát biá»u: âCovax Äược láºp ra Äá» thất bại bá»i cÆ¡ chế nà y dá»±a và o các quy tắc của ngà nh công nghiá»p dược phẩm, theo Äó các nhà sản xuất luôn bán cho ngÆ°á»i trả giá cao nhất. Tháºt sai lầm khi tin rằng các doanh nghiá»p và quá»c gia sẽ tôn trá»ng nguyên tắc công bằngâ.
Quả thá»±c, Covax lẽ ra phải là khách mua vac-xin ngừa Covid-19 lá»n nhất thế giá»i, má»t vá» thế lẽ ra phải giúp Covax có Äược những hợp Äá»ng tá»t nhất. NhÆ°ng trên thá»±c tế, các quá»c gia lại thÃch thÆ°Æ¡ng lượng trá»±c tiếp vá»i các nhà sản xuất hÆ¡n. Äá»ng thá»i, cÆ¡ chế nà y lại thêm suy yếu khi chủ yếu dá»±a và o lượng vac-xin mà các nÆ°á»c già u quyên tặng.
Ãng Manuel Martin nói thêm : âTÆ°Æ¡ng lai của Covax vẫn chÆ°a Äược xác láºp. Nếu vẫn không hiá»u quả nhÆ° thế nà y thì Covax sẽ không thá» giúp chúng ta vượt qua Äại dá»ch tiếp theo, tháºm chà là không thá» chấm dứt Äại dá»ch lần nà y.â
Tá» chức Y SÄ© Không Biên Giá»i Äá» nghá» xem xét lại toà n bá» cách thức váºn hà nh của cÆ¡ chế Covax, Äặc biá»t bằng cách tạo Äiá»u kiá»n thuáºn lợi cho viá»c chuyá»n giao công nghá» và yêu cầu những Äóng góp phù hợp từ các táºp Äoà n dược phẩm vá»n Äã Äược hÆ°á»ng lợi từ nguá»n tà i trợ công cho hoạt Äá»ng nghiên cứuâ.
Thủ tÆ°á»ng Ấn Äá» Modi bất ngá» gặp các lãnh Äạo Kashmir
Hôm nay các lãnh Äạo Kashmir sẽ vá» thủ Äô Ấn Äá» tham dá»± má»t há»i nghá» thượng Äá»nh gây tò mò. Từng Äược coi là các chÃnh trá» gia âchÃnh thá»ngâ vì chấp nháºn chủ quyá»n của Ấn Äá», song gần Äây há» bá»ng trá» thà nh tù nhân chÃnh trá». Cụ thá» hầu nhÆ° tất cả những ai từng Äược bầu và o các chức vụ cấp cao á» Jammu&Kashmir, bang Äa sá» Há»i giáo duy nhất của Ấn Äá», Äá»u bá» bắt và o tháng 8 nÄm 2019. Khi ấy chÃnh phủ Ấn Äá» Äá»t ngá»t hủy tÆ° cách bang của lãnh thá» nà y, cắt kết ná»i internet và Äiá»n thoại, má»t Äiá»u chẳng khác nà o tuyên bá» thiết quân luáºt.
Hầu hết ngÆ°á»i dân Ấn Äá» Äá»u ủng há». NhÆ°ng ngÆ°á»i Kashmir thì không. Các nhà lãnh Äạo Äược bầu của há» bá» là m cho bẽ mặt, dù Äã dà nh cả sá»± nghiá»p Äá» thúc Äẩy hòa hoãn. Giá» Äây há» thá» sẽ khôi phục lại Äá»a vá» bang của khu vá»±c.
Không rõ tại sao ông Modi lại thay Äá»i thái Äá». Mục ÄÃch ban Äầu của ông là Äá» vô hiá»u hóa các lãnh Äạo Kashmir nà y. Có lẽ sá»± bất mãn của ngÆ°á»i dân trong khu vá»±c, cá»ng vá»i áp lá»±c bên ngoà i từ Trung Quá»c và Pakistan, hoặc lo ngại vá» tác Äá»ng của viá»c Mỹ rút khá»i Afghanistan, Äang khiến Modi phải thay Äá»i chiến lược. Hoặc ông có thá» có má»t và i tÃnh toán khác.
Microsoft chuẩn bỠcông bỠnâng cấp phiên bản Windows
Ngà y mai, tại sá»± kiá»n âtÆ°Æ¡ng lai của Windowsâ Microsoft sẽ công bá» Äợt nâng cấp lá»n nhất cho há» Äiá»u hà nh máy tÃnh hà ng Äầu của há», ká» từ khi trình là ng Windows 10 và o tháng 7 nÄm 2015. Nếu những rò rá» và tiết lá» gần Äây là Äúng, thì hãng sẽ tiết lá» Windows â11â, phát hà nh và o cuá»i nÄm nay. Microsoft kỳ vá»ng có thá» chá»ng lại sá»± tiến bá» của các há» thá»ng Chromebook của Google và Mac của Apple bằng cách là m cho Windows tá»t hÆ¡n cho là m viá»c từ xa, an toà n hÆ¡n và trá»±c quan hÆ¡n cho ngÆ°á»i dùng. Các ảnh chụp mà n hình rò rá» cho thấy âmenu startâ Äược thiết kế lại và các ô cÅ©ng Äược bo tròn.
Sá»± nhiá»t tình của nhà Äầu tÆ° Äá»i vá»i Windows má»i có lẽ chÃnh là nguyên nhân khiến giá trá» Microsoft lần Äầu tiên vượt 2 nghìn tá»· Äô la và o thứ Ba vừa rá»i. ThÆ°á»ng thì doanh sá» bán phần má»m máy tÃnh của hãng sẽ tÄng khi có nâng cấp Windows. NhÆ°ng các bá» pháºn CNTT của công ty có thá» không quá vui mừng. Windows 10 từng Äược xem là phiên bản Windows cuá»i cùng vá»i các bản cáºp nháºt nhá» liên tục. Song Äiá»u Äó Äã không xảy ra.
Sau Fed, hôm nay Äến lượt Ngân hà ng Trung Æ°Æ¡ng Anh há»p
Tuần trÆ°á»c Cục Dá»± trữ Liên bang Mỹ Äã gây bất ngá» cho thá» trÆ°á»ng tà i chÃnh bằng cách báo hiá»u lãi suất sẽ tÄng sá»m hÆ¡n dá»± kiến. Nhà Äầu tÆ° Äang chuẩn bá» tinh thần cho má»t thông Äiá»p tÆ°Æ¡ng tá»± từ cuá»c há»p hôm nay của ủy ban chÃnh sách tiá»n tá» của Ngân hà ng Trung Æ°Æ¡ng Anh.
Ná»n kinh tế Anh dÆ°á»ng nhÆ° Äang nóng hÆ¡n so vá»i dá»± kiến của ủy ban theo dá»± báo quý má»i nhất vừa công bá» há»i tháng trÆ°á»c. Lạm phát giá tiêu dùng hà ng nÄm là 2,1% trong tháng 5, cao hÆ¡n nhiá»u so vá»i dá»± Äoán. Tá»· lá» thất nghiá»p giảm còn 4,7%, trái ngược dá»± Äoán tÄng của ủy ban.
Mặc dù váºy, khó có thá» xảy ra bất ngá». Ủy ban thÆ°á»ng miá» n cưỡng thay Äá»i láºp trÆ°á»ng chÃnh sách của há» khác vá»i các dá»± báo. Tá»i tháng 8 má»i có dá»± báo tiếp theo. Trong khi Äó viá»c chÃnh phủ trì hoãn ná»i lá»ng các hạn chế covid-19 thêm 4 tuần Äã Äánh mạnh và o niá»m tin của giá»i kinh doanh. Khó có thá» có má»t Äá»ng thái diá»u hâu trÆ°á»c khi hết mùa hè.
Các quá»c gia dá»±a và o vắc-xin Covid của Trung Quá»c báo cáo sá» ca nhiá» m tÄng vá»t
Các quá»c gia nhÆ° Mông Cá», Seychelles và Bahrain dá»±a và o vắc-xin COVID-19 của Trung Quá»c Äá» chá»ng lại Äại dá»ch hiá»n Äang phải Äá»i mặt vá»i sá»± gia tÄng của sá» ca nhiá» m COVID-19, theo Business Standard.
Tá» New York Times ÄÆ°a tin, và dụ từ má»t sá» quá»c gia cho thấy vắc-xin Trung Quá»c có thá» không hiá»u quả lắm trong viá»c ngÄn chặn sá»± lây lan của vi-rút, Äặc biá»t là các biến thá» má»i.
Theo dá»± án theo dõi dữ liá»u Our World in Data, tại Seychelles, Chile, Ba rên và Mông Cá», có khoảng 50 Äến 68% dân sá» Äã Äược tiêm Äầy Äủ vắc-xin Trung Quá»c. Tuy nhiên, những quá»c gia nà y lại nằm trong sá» 10 quá»c gia có Äợt bùng phát COVID-19 tá»i tá» nhất gần Äây.
Israel, quá»c gia có tá»· lá» tiêm chủng cao thứ hai trên thế giá»i vá»i các mÅ©i tiêm từ Pfizer sau Seychelles, Äã báo cáo gần 5 trÆ°á»ng hợp nhiá» m COVID-19 má»i trên má»t triá»u ngÆ°á»i. Trong khi Äó Seychelles, Äất nÆ°á»c chủ yếu dá»±a và o vắc-xin Sinopharm của Trung Quá»c có tá»i hÆ¡n 716 trÆ°á»ng hợp mắc COVID má»i/ 1 triá»u ngÆ°á»i.
Bắc Kinh coi chÃnh sách ngoại giao vắc-xin của mình là cÆ¡ há»i Äá» vượt lên Äại dá»ch vá»i tÆ° cách là cÆ°á»ng quá»c có ảnh hÆ°á»ng toà n cầu. Lãnh Äạo cao nhất của Trung Quá»c, ông Táºp Cáºn Bình, Äã cam kết cung cấp vắc-xin Trung Quá»c cho hà ng triá»u ngÆ°á»i trên thế giá»i.
Mông Cá», quá»c gia dá»±a và o viá»n trợ của Bắc Kinh, Äã nhanh chóng khai triá»n chÆ°Æ¡ng trình tiêm chủng và ná»i lá»ng các hạn chế. Äất nÆ°á»c nà y Äã tiêm chủng cho 52% dân sá». Tuy nhiên, Mông Cá» ghi nháºn 2.400 ca nhiá» m má»i và o Chủ nháºt qua, tÄng gấp bá»n lần so vá»i má»t tháng trÆ°á»c Äó.
Trong má»t tuyên bá», Bá» Ngoại giao Trung Quá»c cho biết, há» không phát hiá»n má»i liên há» giữa các Äợt bùng phát gần Äây và vắc-xin của nÆ°á»c nà y. Thay và o Äó, Bá» Ngoại giao Trung Quá»c trÃch dẫn WHO nói rằng tá»· lá» tiêm chủng á» má»t sá» quá»c gia không Äạt Äủ mức Äá» ngÄn chặn dá»ch bá»nh bùng phát và các quá»c gia cần tiếp tục duy trì các biá»n pháp kiá»m soát dá»ch bá»nh.
Trong khi vắc xin Pfizer-BioNTech và Moderna có tá»· lá» hiá»u quả hÆ¡n 90%, vắc-xin Sinopharm của Trung Quá»c có tá»· lá» hiá»u quả là 78,1% và vắc-xin Sinovac có tá»· lá» hiá»u quả là 51%.
HÆ¡n nữa, các công ty Trung Quá»c chÆ°a công bá» nhiá»u dữ liá»u lâm sà ng Äá» cho thấy vắc-xin của há» hoạt Äá»ng nhÆ° thế nà o trong viá»c ngÄn ngừa lây truyá»n dá»ch bá»nh. Tuy váºy, má»t nghiên cứu của Sinovac á» Chile cho thấy rằng vắc-xin nà y kém hiá»u quả hÆ¡n so vá»i vắc-xin của Pfizer-BioNTech và Moderna trong viá»c ngÄn ngừa lây nhiá» m á» những ngÆ°á»i Äã Äược tiêm chủng.
Mặc dù sá» ca bá»nh tÄng Äá»t biến, các quan chức á» cả Seychelles và Mông Cá» Äá»u bảo vá» Sinopharm, và nói rằng vắc-xin Trung Quá»c có hiá»u quả trong viá»c ngÄn ngừa các trÆ°á»ng hợp COVID-19 nghiêm trá»ng.
Nikolai Petrovsky, giáo sÆ° tại Äại há»c Y khoa và Y tế Công cá»ng tại Äại há»c Flinders á» Ãc cho biết, vá»i tất cả các bằng chứng, sẽ hợp lý khi cho rằng vắc-xin Sinopharm có tác dụng tá»i thiá»u trong viá»c hạn chế lây truyá»n [virus]. Ãng nói rằng má»t rủi ro lá»n vá»i viá»c tiêm chủng vắc-xin của Trung Quá»c là những ngÆ°á»i Äược tiêm có thá» có Ãt hoặc không có triá»u chứng và vẫn lây lan vi-rút cho ngÆ°á»i khác.
Theo Hiá»p há»i Y tế Indonesia, tại Indonesia, nÆ¡i biến thá» má»i Äang lan rá»ng, hÆ¡n 350 bác sÄ© và nhân viên y tế gần Äây Äã nhiá» m Covid-19 mặc dù Äã Äược tiêm vắc-xin Sinovac Äầy Äủ.
New York Times ÄÆ°a tin, Bahrain và Các Tiá»u vÆ°Æ¡ng quá»c Ả Ráºp Thá»ng nhất là hai quá»c gia Äầu tiên chấp thuáºn viá»c bắn Sinopharm, ngay cả trÆ°á»c khi dữ liá»u thá» nghiá»m lâm sà ng giai Äoạn cuá»i Äược công bá». Ká» từ Äó, Äã có nhiá»u báo cáo vá» những ngÆ°á»i Äược tiêm chủng bá» á»m á» cả hai quá»c gia nà y.
NgÆ°á»i Thái lại xuá»ng ÄÆ°á»ng phá» Äòi sá»a Äá»i hiến pháp
Reuters
NgÆ°á»i Thái biá»u tình á» Bangkok hôm 24/6/2021.
Hà ng trÄm ngÆ°á»i biá»u tình vì dân chủ á» Thái Lan xuá»ng ÄÆ°á»ng hôm thứ NÄm 24/6, kêu gá»i Thủ tÆ°á»ng Prayuth Chan-Ocha từ chức và Äá» nghá» có những sá»a Äá»i hiến pháp theo Äó sẽ kiá»m chế tầm ảnh hÆ°á»ng của ná»n quân chủ hùng mạnh á» Thái Lan.
Bất chấp lá»nh cấm các cuá»c tụ há»p công cá»ng do Äại dá»ch, cuá»c biá»u tình vẫn diá» n ra, giữa lúc chÃnh phủ của ông Prayuth phải Äá»i mặt vá»i những lá»i chá» trÃch của công chúng vá» viá»c phòng chá»ng dá»ch, tình hình kinh tế phục há»i cháºm chạp, và chÃnh sách vá» vắc-xin liên quan Äến má»t công ty thuá»c sá» hữu của Nhà vua Maha Vajiralongkorn.
âHiến pháp phải xuất phát từ ngÆ°á»i dânâ, nhà lãnh Äạo cuá»c biá»u tình, Jatupat âPai Daudinâ Boonpattararaksa, nói vá»i Äám Äông á» thủ Äô Bangkok.
Các cuá»c biá»u tình do giá»i trẻ Äi Äầu há»i nÄm ngoái Äã thu hút hà ng trÄm ngà n ngÆ°á»i trên khắp Äất nÆ°á»c, nhÆ°ng phong trà o bá» khá»±ng lại sau khi lá»±c lượng an ninh bắt Äầu trấn áp các cuá»c biá»u tình, bắt giam các thủ lÄ©nh biá»u tình, ngoà i ra còn bỠảnh hÆ°á»ng sau khi xảy ra những là n sóng lây nhiá» m Covid-19 má»i.
NgÆ°á»i biá»u tình Äã phá bá» những Äiá»u cấm kỵ truyá»n thá»ng khi há» chá» trÃch nhà vua, có nguy cÆ¡ bá» truy tá» theo luáºt khi quân hà khắc mà theo Äó nếu ngÆ°á»i nà o xúc phạm hoặc phá» báng nhà vua, nữ hoà ng, ngÆ°á»i thừa kế ngai và ng và ngÆ°á»i nhiếp chÃnh, có thá» bá» trừng phạt tá»i 15 nÄm tù. Hầu hết các thủ lÄ©nh biá»u tình Äá»u Äã Äược thả sau khi ná»p tiá»n bảo lãnh.
Há»i tháng 3, và i chục ngÆ°á»i Äã bá» thÆ°Æ¡ng khi cảnh sát phun vòi rá»ng, bắn Äạn hÆ¡i cay và Äạn cao su Äá» giải tán má»t cuá»c biá»u tình.
Cuá»c biá»u tình hôm 24/6 â cÅ©ng có cả những ngÆ°á»i từng ủng hỠông Prayuth â Äánh dấu ngà y mà Thái Lan tuyên bá» chấm dứt chế Äá» quân chủ tuyá»t Äá»i và o ngà y 24/6/1932.
âTrong 89 nÄm ká» từ khi chấm dứt ná»n quân chủ tuyá»t Äá»i, chúng ta chÆ°a Äi Äến Äâu cảâ, thủ lÄ©nh biá»u tình Jatupat phát biá»u.
Khoảng 2.500 cảnh sát viên Äã Äược triá»n khai Äá» duy trì tráºt tá»±, Phó Cảnh sát trÆ°á»ng Bangkok Piya Tavichai cho biết.
âTáºp há»p và o thá»i Äiá»m nà y tháºt không phù hợp vì nó có thá» dẫn Äến tình trạng virus lây lan thêmâ, quan chức cảnh sát nà y nói.
âCha Äẻâ phần má»m diá»t virus máy tÃnh McAfee tá»± tá» trong nhà giam
Reuters
John McAfee, hình chụp ngà y 16/8/2016.
Doanh nhân công nghá» ná»i tiếng ngÆ°á»i Mỹ gá»c Anh, ngÆ°á»i tiên phong vá» phần má»m diá»t virus máy tÃnh, John McAfee, tá»± tá» hôm 23/6 trong má»t nhà tù á» Barcelona sau khi toà án Tây Ban Nha cho phép dẫn ÄỠông vá» Mỹ Äá» Äá»i mặt vá»i cáo trạng trá»n thuế.
Reuters dẫn nguá»n tin từ luáºt sÆ° của ông McAfee là Javier Villalba nói rằng ông McAfee treo cá» sau 9 tháng tuyá»t vá»ng trong lao tù.
Trong lần xuất hiá»n tại toà tháng trÆ°á»c, ông McAfee, 75 tuá»i, nói á» Äá» tuá»i nà y nếu bá» kết án tại Mỹ thì ông sẽ trải qua những ngà y tháng còn lại của cuá»c Äá»i trong tù.
Trong nhiá»u nÄm, McAfee Äã trá»n chạy khá»i nhà cầm quyá»n Mỹ, có khi trôi ná»i trên má»t chiếc siêu du thuyá»n.
Ãng bá» truy tá» á» bang Tennessee vá»i cáo buá»c trá»n thuế và bá» truy tá» trong má»t vụ án gian láºn tiá»n Äiá»n tá» á» bang New York.
McAfee bá» bắt ngà y 3/10 tại sân bay Barcelona trÆ°á»c khi lên chuyến bay Äi Istanbul bằng má»t há» chiếu của Anh.
McAfee từng là m viá»c cho CÆ¡ quan Hà ng không và VÅ© trụ Hoa Kỳ NASA, hãng Xerox, và táºp Äoà n quá»c phòng lá»n nhất thế giá»i Lockheed Martin trÆ°á»c khi má» công ty phần má»m thÆ°Æ¡ng mại chá»ng virus máy tÃnh Äầu tiên trên thế giá»i và o nÄm 1987.
Ãng bán công ty cho Intel và o nÄm 2011 và không dÃnh lÃu gì Äến lÄ©nh vá»±c kinh doanh nà y nữa. Phần má»m chá»ng virus máy tÃnh tá»i nay vẫn mang tên ông và có 500 triá»u ngÆ°á»i dùng trên toà n thế giá»i.
Toà án Tây Ban Nha hôm 23/6 cho biết Äá»ng ý dẫn Äá» McAfee sang Mỹ. Bá» TÆ° pháp sá» tại xác nháºn rằng ông Äược phát hiá»n chết trong trại giam cùng ngà y.
Biến thá» Delta, cÆ¡n ác má»ng của châu Ãu trÆ°á»c nguy cÆ¡ Covid-19 kéo dà i
Äiá»u trá» bá»nh nhân Covid-19 tại Khoa ChÄm sóc TÃch cá»±c â ICU â bá»nh viá»n Klinikum Darmstadt, tại Darmstadt, Äức. Ảnh chụp ngà y 20/05/2021. REUTERS â KAI PFAFFENBACH
Châu Ãu Äang run sợ vì biến thá» Delta của virus corona xuất phát từ Ấn Äá». Từ nay Äến cuá»i tháng 8/2021, trong Liên Hiá»p Châu Ãu, 90 % những ca nhiá» m Covid-19 sẽ do biến thá» Delta của virus corona chủng má»i gây nên. Báo Äá»ng trên Äây của Trung Tâm Châu Ãu Phòng Ngừa và Kiá»m Soát Dá»ch Bá»nh â ECDE nhÆ° má»t gáo nÆ°á»c lạnh và o lúc chiến dá»ch tiêm chủng tại châu Ãu cất cánh và Bruxelles trông thấy ánh sáng cuá»i ÄÆ°á»ng hầm.
Pháp Äang phấn khá»i trông thấy sá» bá»nh nhân Covid-19 nháºp viá»n, sá» ngÆ°á»i Äiá»u trá» trong các phòng há»i sức Äặc biá»t liên tục giảm. Paris hy vá»ng lại Äược Äón du khách trong hai tháng hè, sau nhiá»u tháng Äóng cá»a biên giá»i, ngÆ°á»i dân phải sá»ng vá»i lá»nh giá»i nghiêm, khán giả bá» cấm lui tá»i các sân váºn Äá»ng.
Sau cuá»c há»p Há»i Äá»ng Bá» TrÆ°á»ng hôm 23/06/2021, phát ngôn viên chÃnh phủ, Gabriel Attal, cảnh báo : có từ 9 Äến 10 % bá»nh nhân Covid-19 tại Pháp nhiá» m biến thá» Delta. Tá»· lá» nà y tÄng rất nhanh vì so vá»i Äúng má»t tuần trÆ°á»c thì chá» có từ 2 Äến 4 %. Riêng tại vùng Landes, miá»n tây nam nÆ°á»c Pháp, chung quanh khu vá»±c thà nh phá» Bordeaux, thì có tá»i 70% trÆ°á»ng hợp bá» nhiá» m biến thá» Delta. Nhà nghiên cứu Florence Débarre, thuá»c Trung Tâm Nghiên Cứu Khoa Há»c Quá»c Gia của Pháp CNRS, Äược báo HuffPost trÃch dẫn, quả quyết « biến thỠẤn Äá» vá»i mức Äá» lây nhiá» m cao hÆ¡n so vá»i những gì quan sát Äược tá»i nay sẽ chiếm vá» trà áp Äảo trong sá» các bá»nh nhân ». Äiá»u mà Anh Quá»c Äang trải nghiá»m.
Pháp không là má»t trÆ°á»ng hợp cá biá»t. Tại nhiá»u nÆ°á»c châu Ãu, nhÆ° là Äức hay Bá» Äà o Nha, biến thỠẤn Äá» của virus SARS-CoV-2 cÅ©ng Äang trên « Äà lây lan diá»n rá»ng ». Tại Anh Quá»c, thủ tÆ°á»ng Boris Johnson hôm 14/06/2021 Äã phải hoãn lại 1 tháng thá»i hạn dỡ bá» hoà n toà n các biá»n pháp chá»ng dá»ch. Vì tình hình dá»ch bá»nh có khuynh hÆ°á»ng xấu Äi, sá» ca lây nhiá» m tÄng trá» lại, cho dù chÃnh quyá»n Äã Äẩy mạnh chiến dá»ch tiêm chủng. Äáng quan ngại hÆ¡n nữa là 90 % sá» bá»nh nhân tại Anh nhiá» m biến thỠẤn Äá»/Delta.
Äiá»u gây lo ngại là biến thá» Delta có tá»c Äá» truyá»n nhiá» m cao hÆ¡n Äến từ 40 Äến 60 % so vá»i biến thá» Alpha Äược phát hiá»n lần Äầu tại Anh, mà bản thân Alpha thì cÅ©ng Äã tai hại hÆ¡n so vá»i virus corona ban Äầu khi vừa xuất phát tại VÅ© Hán, Trung Quá»c.
Câu há»i Äặt ra là ká»ch bản nà o chá» Äợi nÆ°á»c Pháp nói riêng và Liên Hiá»p Châu Ãu nói chung má»t khi biến thá» Delta lây lan mạnh ? Nếu theo kinh nghiá»m của nÆ°á»c Anh, háºu quả rõ rá»t nhất trÆ°á»c mắt là sá» bá»nh nhân Covid-19 tÄng lên trá» lại và sẽ lại Äẩy giá»i y tá, bác sÄ© và o má»t chu kỳ cÄng thẳng má»i. Nguy cÆ¡ kèm theo là các bá»nh viá»n lại bá» Äe dá»a « quá tải ». Nhân viên y tế của các khoa khác lại Äược huy Äá»ng Äá» phục vụ bá»nh nhân Covid-19.
Rủi ro thứ hai nhÆ° Äã thấy sau hÆ¡n má»t nÄm rưỡi châu Ãu phải chá»ng chá»i vá»i nhiá»u « Äợt dá»ch » Äó là má»t phần các hoạt Äá»ng kinh tế, các sinh hoạt trong xã há»i lại bỠ« phong tá»a ». Các cá»a hiá»u nhá» của tÆ° nhân, hà ng quán ⦠lại phải Äóng cá»a sau và i tuần lá» hoạt Äá»ng. Riêng vá»i ngà nh du lá»ch, Covid-19 là má»t « tai há»a » cÆ°á»p Äi 100 triá»u viá»c là m trên thế giá»i theo thẩm Äá»nh của CÆ¡ Quan Du Lá»ch Quá»c Tế, 75 % các dá»± án tham quan nÆ°á»c ngoà i Äã bá» hủy bá». Pháp là má»t trong những Äá»a Äiá»m du lá»ch có sức thu hút nhất thế giá»i, tác Äá»ng lại cà ng tai hại hÆ¡n. ChÃnh vì thế mà Paris Äã lên tuyến Äầu, váºn Äá»ng Äá» Liên Liên Hiá»p Châu Ãu má» cá»a biên giá»i trá» lại. Ká»ch bản Äó chá» có thá» diá» n ra nếu nhÆ° biến thá» Delta/Ấn Äá» của virus corona chủng má»i trong tầm kiá»m soát của các giá»i chức y tế châu Ãu.
Tuy nhiên nhà nghiên cứu Samuel Alizon giám Äá»c trung tâm nghiên cứu khoa há»c CNRS chuyên vá» các bá»nh truyá»n nhiá» m, không quá bi quan cho rằng, nếu nhÆ° biến thá» Delta có tá»· lá» lây nhiá» m dÆ°á»i 1, tức là 1 ca dÆ°Æ¡ng tÃnh lây cho chÆ°a Äầy 1 ngÆ°á»i khác, thì tình trạng không Äến ná»i Äen tá»i lắm ». Vấn Äá» Äặt ra là trÆ°á»c mắt bản thân virus corona và các biến thá» từ virus SARS-CoV-2 vẫn còn « nhiá»u mảng tá»i » mà giá»i y khoa chÆ°a giải mã Äược hết. Do váºy Florence Débarre cho rằng giải duy nhất vẫn là « tìm má»i cách Äá» kiá»m soát và ngÄn cháºn dây chuyá»n lây nhiá» m ».
Chìa khóa cho phép kiá»m soát « dây chuyá»n » lây nhiá» m Äó là vac-xin. CÅ©ng nhà khoa há»c Florence Débarre nhấn mạnh vac-xin vá»i Äủ hai liá»u « dÆ°á»ng nhÆ° Äủ hiá»u quả » Äá» chá»ng chá»i vá»i biến thá» Delta. Theo nhà khoa há»c nà y, vấn Äá» còn lại mà « cuá»c chạy Äua vá»i thá»i gian » trên mặt tráºn tiêm chủng. Kiá»m soát Äà lây nhiá» m của biến thá» Delta và tiêm chủng là « hai mặt của cùng má»t Äá»ng tiá»n » : cà ng ká»m hãm Äược mức Äá» bùng phát của biến thá» nà y lâu chừng nà o, thì cà ng có thêm thá»i gian Äá» tiêm chủng cho Äại chúng chừng nấy, và cà ng Äẩy mạnh tá»c Äá» tiêm chủng chừng nà o thì các Äiá»u kiá»n lây lan cà ng trá» nên khó khÄn phức tạp hÆ¡n vá»i má»i biến chủng của SARS-CoV-2 ».
Nhà dá»ch tá» há»c có uy tÃn của Anh, Meaghan Kall, Äại há»c UCL Luân Äôn nhắc lại chá» cần 1 liá»u vac-xin Äủ sức giảm thiá»u nguy cÆ¡ nhiá» m biến thá» Delta Äến 30 % và nếu Äược chÃch Äủ hai liá»u thì tá»· lá» Äó nhảy vá»t lên Äến 80 %. Rủi ro có thá» giảm tá»i 90% Äá»i vá»i má»t ngÆ°á»i dÆ°Æ¡ng tÃnh vá»i virus corona bá» biến chứng nặng và phải nháºp viá»n, nếu ngÆ°á»i bá»nh Äã Äược chÃch Äẩy Äủ hai liá»u vac-xin. Sau cùng nhà khoa há»c Pháp, Florence Débarre kết luáºn : hÆ¡n bao giá» hết, chÃch ngừa là giải pháp vừa cho phép ngÄn cháºn má»t là n sóng dá»ch má»i biến thỠẤn Äá» mang lại, Äá»ng thá»i Äó cÅ©ng là ngõ thoát hiá»m giải cứu châu Ãu thoát khá»i những « tác Äá»ng tai hại » cả vá» mặt y tế lẫn xã há»i và kinh tế. Tuy nhiên bà không mấy lạc quan cho rằng, virus corona sá»m thuá»c vá» quá khứ. Vì nhìn rá»ng ra thế giá»i, Israel là hai nÆ¡i Äã có Äến 60 % dân sá» Äược tiêm chủng nggừa Covid-19, tức cao hÆ¡n nhiá»u so vá»i châu Ãu, váºy mà Israel vẫn chÆ°a thoát khá»i cÆ¡n ác má»ng mang tên SARS-CoV-2.
Pháp nói riêng, châu Ãu nói chung, khó có thá» tá»± tin Äá» mạnh dạn tháo gỡ ná»t những biá»n pháp phong tá»a. Trên nguyên tắc ká» từ tuần tá»i các rạp hát, sân váºn Äá»ng hay nhà hà ng, quán ba sẽ lại Äược Äón nháºn khá»i lượng khách nhÆ° bình thÆ°á»ng á» ngoại trá»i hay tá»i Äa là 75 % trong các phòng kÃn. Tây Ban Nha thì chuẩn bá» quên Äi những chiếc khẩu trang y tế. Không chắc biến thá» Delta/Ấn Äá» sá»m cho phép châu Ãu nghÄ© rằng dá»ch Covid-19 Äã bÆ°á»c và o há»i kết.
Benigno Aquino III: Vá» tá»ng thá»ng từng kiá»n Trung Cộng, qua Äá»i
Nguá»n hình ảnh, Getty Images
Chụp lại hình ảnh,
Benigno Aquino
Cá»±u tá»ng thá»ng Philippines Benigno âNoynoyâ Aquino III, thuá»c dòng dõi Aquino Äáng kÃnh của Äất nÆ°á»c, Äã qua Äá»i á» tuá»i 61.
Khi nắm quyá»n từ nÄm 2010 Äến nÄm 2016, ông ná»i tiếng nhất vì ÄÆ°a Trung Quá»c ra tòa vá» má»t tranh chấp kéo dà i liên quan Äến Biá»n Äông, phần mà Philippines tuyên bá» là Biá»n Tây Philippines.
Hôm thứ NÄm, các chá» gái của ông cho biết ông ra Äi má»t cách yên bình trong giấc ngủ và o sáng do bá»nh suy tháºn.
Aquino là con trai duy nhất của cá» Thượng nghá» sÄ© Benigno Aquino Jr và cá»±u tá»ng thá»ng Corazon Aquino.
Biá»t danh Noynoy của ông là Äá» tÆ°á»ng nhá» Äến biá»t danh của chÃnh ngÆ°á»i cha â Ninoy.
Vụ ám sát Ninoy Aquino và o nÄm 1983 Äã khiến cả nÆ°á»c bà ng hoà ng. Ãng nà y Äã sá»ng lÆ°u vong á» Hoa Kỳ, buá»c phải chạy trá»n lá»nh thiết quân luáºt của Ferdinand và Imelda Marcos.
Vá»i quyết tâm mang lại ná»n dân chủ cho Äất nÆ°á»c, ông Äã trá» lại Manila nhÆ°ng bá» giết khi hạ cánh.
Hà ng chục nghìn ngÆ°á»i Äã tham gia biá»u tình, thúc Äẩy má»t phong trà o ủng há» dân chủ, khiến Tá»ng thá»ng Marcos phải kêu gá»i má»t cuá»c bầu cá» nhanh và o tháng 2 nÄm 1986.
Marcos tuyên bá» chiến thắng â châm ngòi cho cuá»c cách mạng Sức mạnh Nhân dân ná»i tiếng Äầu tiên. Hà ng triá»u ngÆ°á»i tụ táºp trên ÄÆ°á»ng phá» Äá» cứu lấy ná»n dân chủ.
Bà Cory Aquino cuá»i cùng Äã trá» thà nh tá»ng thá»ng từ 1986 tá»i 1992.
Lá»n lên trong cái bóng của các huyá»n thoại, vá»i bá»n chá» em gái, Noynoy, thÆ°á»ng Äược biết Äến vá»i cái tên Aquino trầm lặng.
Chà ng trai lấy bằng kinh tế tại trÆ°á»ng Äại há»c Ateneo Æ°u tú á» Manila rá»i cùng gia Äình Äi sá»ng á» Boston khi há» còn lÆ°u vong.
Sau khi trá» vá» Philippines nÄm 1983, ông là m viá»c trong nhiá»u doanh nghiá»p khác nhau và Äược bầu và o Quá»c há»i nÄm 1988. NÄm 2007, ông già nh Äược má»t ghế trong Thượng viá»n.
NÄm 2009, mẹ qua Äá»i vì bá»nh ung thÆ° và má»t lần nữa, hà ng chục nghìn ngÆ°á»i Philippines Äã Äá» ra ÄÆ°á»ng Äá» thá» hiá»n tình yêu của há» Äá»i vá»i gia Äình Aquino.
Sau chiến thắng vang dá»i và o nÄm 2010, ông dẫn dắt má»t Äất nÆ°á»c Äang phải váºt lá»n vá»i nạn tham nhÅ©ng lan rá»ng, nghèo Äói và cÆ¡ sá» hạ tầng già cá»i.
Aquino Äược ghi nháºn là ngÆ°á»i Äã thúc Äẩy các cải cách kinh tế quan trá»ng và ná» lá»±c diá»t trừ tham nhÅ©ng, mặc dù các nhà phê bình cho rằng ông Äã không là m Äủ Äá» giúp Äỡ ngÆ°á»i nghèo.
Vá»i Aquino là kiến trúc sÆ° chÃnh, nÆ°á»c nà y Äã Äá» ÄÆ¡n kiá»n Trung Quá»c vá» các tuyên bá» chủ quyá»n á» Biá»n Äông và o nÄm 2013.
Và o tháng 7 nÄm 2016, Tòa Trá»ng tà i ThÆ°á»ng trá»±c Äã ra phán quyết có lợi cho Philippines, là m vô hiá»u các yêu sách lãnh thá» của Trung Quá»c.
Bắc Kinh bác bỠphán quyết.
Theo hiến pháp, ông không thỠứng cá» thêm má»t nhiá»m kỳ nữa, và nhà dân túy Rodrigo Duterte lên nắm quyá»n.
Ãng vẫn mang má»t vết Äạn từ má»t cuá»c Äảo chÃnh quân sá»± nÄm 1987 nhằm chá»ng lại chÃnh quyá»n của mẹ. Khi Äó, ông bá» bắn 5 phát và ba vá» sÄ© bá» giết.