Theo AFP, để chuẩn bị cho chuyến công du của tổng thống Hoa Kỳ tới Việt Nam, hai trợ lý ngoại trưởng về Châu Á – Thái Bình Dương và về dân chủ, nhân quyền, tới Việt Nam hôm qua, 09/05/2016. Tại Hà Nội, trợ lý ngoại trưởng về Châu Á – Thái Bình Dương, ông Daniel Russel, nhấn mạnh : Một trong những yếu tố chính dẫn đến việc Mỹ dỡ bỏ hoàn toàn lệnh cấm vận vũ khí gắn liền với những tiến bộ quan trọng trong cải cách tư pháp tại Việt Nam và việc chính quyền Việt Nam tiếp tục nỗ lực tôn trọng các nguyên tắc nhân quyền phổ quát.

Theo nhiều nhà quan sát, để đối mặt với những tham vọng ngày càng lớn và sự hiện diện quân sự ngày càng mạnh của Trung Quốc tại Biển Đông, Việt Nam rất trông đợi lệnh vũ khí được dỡ bỏ hoàn toàn để có thể mua sắm các phương tiện quốc phòng hiện đại của Mỹ, nhằm gia tăng khả năng phòng thủ. Tuy nhiên, lập trường không thay đổi của Hoa Kỳ là việc dỡ bỏ hoàn toàn phải đi kèm với việc Việt Nam thực sự tiến bộ về nhân quyền.

Trước đó, một thứ trưởng ngoại giao Mỹ trong chuyến công du Hà Nội, giữa tháng 4/2016, ghi nhận “một số tiến bộ” của Việt Nam về nhân quyền, nhưng dường như tiến bộ là chưa đủ. Chuyến công du của hai trợ lý ngoại trưởng Mỹ diễn ra chỉ một ngày sau khi hai cuộc biểu tình ôn hòa phản đối tình trạng cá chết miền Trung, tại Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh (ngày 08/05/2016), bị các lực lượng an ninh đàn áp mạnh tay. Hàng trăm người tham gia bị câu lưu, nhiều người bị đánh đập dã man, gây thương thích, trong đó có cả trẻ nhỏ, phụ nữ.

Hôm qua, hai trợ lý Ngoại trưởng Hoa Kỳ đã gặp bộ trưởng Công An Việt Nam, thượng tướng Tô Lâm, ủy viên Bộ Chính Trị.

Thương mại là một trọng tâm khác trong chuyến công du dự kiến của tổng thống Barack Obama tại Việt Nam. Hoa Kỳ đang cùng với Việt Nam và 10 quốc gia ven Thái Bình Dương khác nỗ lực để Hiệp định Xuyên Thái Bình Dương TPP được thông qua.

Quan hệ giữa hai cựu thù Việt Nam – Hoa Kỳ được cải thiện rõ rệt trong hai thập niên trở lại đây. Năm 2000, ông Bill Clinton là tổng thống đương nhiệm đầu tiên công du Việt Nam. Cuối năm 2014, sau khi Trung Quốc đưa giàn khoan dầu khí vào khu vực thềm lục địa Việt Nam, Washington đã quyết định dỡ bỏ một phần lệnh cấm vận vũ khí, mở ra khả năng chuyển giao cho Hà Nội nhiều phương tiện bảo vệ an ninh hàng hải.

Giữa tháng 4/2016, theo báo chí trong nước, một phái đoàn sĩ quan hải quân Việt Nam đã có chuyến bay quan sát thử nghiệm trên máy bay tuần tra biển và săn tàu ngầm P-3C Orion của Hải quân Mỹ tại Hawaii.