Ảnh minh họa: Nhà máy nhiệt điện Vĩnh Tân, Bình Thuận

Lê Anh Hùng

05-4-2016

Ngày 15/12/2015, một loạt tờ báo chính thống ở Việt Nam loan tin: Tập đoàn Toyo Ink của Malaysia sắp sửa triển khai dự án nhà máy nhiệt điện Sông Hậu 2 theo hình thức BOT, sau khi đã thoả thuận xong các điều khoản và ký tắt hợp đồng thuê đất với UBND tỉnh Hậu Giang.

Theo quy hoạch của chính phủ Việt Nam, Sông Hậu 2 là nhà máy nhiệt điện có công suất 2.000MW, với tổng mức đầu tư 3,5 tỷ USD, và là một trong ba nhà máy nhiệt điện thuộc Trung tâm Nhiệt điện Sông Hậu ở thị trấn Mái Dầm, huyện Châu Thành, tỉnh Hậu Giang. Đây là dự án đầu tư nước ngoài vào lĩnh vực nhiệt điện có công suất lớn nhất từ trước đến nay.

Suốt bao năm qua, người Việt Nam đã quá bội thực với những thông tin lặp đi lặp lại như tập đoàn X của Trung Quốc được chọn làm tổng thầu dự án nhiệt điện A, công ty Y của Trung Quốc ký hợp đồng làm tổng thầu dự án thuỷ điện B hay liên danh nhà thầu Trung Quốc Z làm tổng thầu dự án nhà máy xi-măng C, v.v. và v.v. Vì thế, dường như bất kỳ tin tức gì về việc một công ty nước ngoài nào đó không phải của “nước lạ” được giao thực hiện một dự án hạ tầng trọng điểm quốc gia cũng đều đem đến cho công chúng Việt Nam ít nhiều cảm giác phấn chấn.

Tuy nhiên, cũng đã không ít lần, khi chưa kịp tiêu hoá hết cái sự phấn chấn hiếm hoi đó, dư luận đã phải ngã ngửa vì những sự thật trần trụi về những công ty nước ngoài kia bị phơi bày. Và lần này cũng y như vậy.

Theo phần giới thiệu trên website công ty thì Toyo Ink được thành lập ngày 7/2/1979. Và từ đó đến nay, công ty này chỉ chủ yếu sản xuất mực in, vật liệu in và phẩm màu; buôn bán, xuất nhập khẩu mực in và thiết bị in… Nghĩa là, trong suốt thời gian tồn tại 37 năm của mình, Toyo Ink chưa hề có bất kỳ hoạt động sản xuất, kinh doanh nào liên quan đến ngành điện lực nói chung và nhiệt điện than nói riêng. Danh sách đối tác của Toyo Ink cũng toàn những công ty chuyên về mực in và thiết bị in ấn. (Ink trong Tiếng Anh có nghĩa là mực.)

Toyo Ink bắt đầu niêm yết tại Sở Giao dịch Chứng khoán Kuala Lumpur từ năm 2003. Vì thế, những thông tin về trị giá thị trường, giá cổ phiếu cũng như doanh thu và lợi nhuận của nó đều được công bố trên trang MalaysiaStock.Biz.

Giá trị thị trường của Toyo Ink ở thời điểm hiện tại là 67.410.000 RM (Ringgit Malaysia), tương đương 16.852.500USD (1RM = 0,25USD).

Tình hình doanh thu và lợi nhuận của Toyo Ink từ năm tài chính kết thúc ngày 31/3/2012 cho đến 3 quý đầu của năm tài chính kết thúc ngày 31/3/2016 (hình chụp trên trang MalaysiaStock.Biz):

Bảng 1: Doanh thu và lợi nhuận của Toyo Ink 5 năm qua

Theo bản Báo cáo Thường niên 2015 của Toyo Ink thì ngày 7/12/2011, Toyo Ink nhận được một công văn từ Văn phòng Chính phủ Việt Nam gửi Bộ Công Thương và UBND tỉnh Hậu Giang, theo đó Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải đồng ý để Tập đoàn tiến hành nghiên cứu và triển khai Dự án Nhà máy Nhiệt điện Sông Hậu 2 với công suất 2 x 1000MW tại tỉnh Hậu Giang.

Ngày 22/3/2013, Văn phòng Chính phủ gửi công văn cho Bộ Công Thương và UBND tỉnh Hậu Giang, truyền đạt ý kiến chỉ đạo của PTT Hoàng Trung Hải là đồng ý để Toyo Ink làm chủ đầu tư Dự án Nhiệt điện Sông Hậu 2 theo hình thức BOT.

Một công ty chuyên về mực in, doanh số mỗi năm vỏn vẹn vài chục triệu USD, lợi nhuận hơn một triệu USD, mà lại được giao thực hiện một dự án thuộc một lĩnh vực hoàn toàn lạ lẫm với họ là nhiệt điện than, với tổng mức đầu tư lên tới 3,5 tỷ USD, tức hơn… 160 lần doanh thu hàng năm của chủ đầu tư. Xem ra trên thế gian này, những chuyện lạ đời như vậy chỉ có thể xẩy ra ở Việt Nam.

Chúng tôi sẽ còn trở lại vụ việc động trời này trong bài điều tra về những khuất tất và mờ ám đằng sau nó.